Lò bầu nung củi – Bí quyết tạo nên những viên gạch Bát Tràng chất lượng

Trong suốt hàng trăm năm, lò bầu nung củi đã trở thành biểu tượng của làng nghề Bát Tràng, nơi tạo ra những viên gạch mang giá trị bền vững và đậm chất nghệ thuật. Không chỉ đơn thuần là một phương pháp nung gạch, lò bầu củi còn là bí quyết giúp gạch Bát Tràng đạt được chất lượng vượt trội, từ độ bền cao, khả năng cách nhiệt, cách âm tốt đến màu sắc tự nhiên đầy cuốn hút. Trong thời đại công nghệ hiện đại, dù các loại lò gas, lò điện xuất hiện nhiều hơn, nhưng gạch nung bằng lò bầu củi vẫn giữ vững vị thế nhờ sự tinh tế trong từng đường nét, phản ánh nét đẹp truyền thống và giá trị văn hóa lâu đời.

1.Tìm hiểu về lò bầu nung củi

Lò bầu nung củi là một trong những phương pháp nung gạch truyền thống tại Bát Tràng, xuất hiện từ cuối thế kỷ XIX. Đây là loại lò được thiết kế với cấu trúc nhiều bầu, thường từ 5 đến 10 bầu, có vòm cuốn liên tiếp giống như những mảnh vỏ sò úp lên nhau. Toàn bộ lò được xây bằng gạch chịu lửa, với trục lò có độ nghiêng từ 12 đến 15 độ để giúp kiểm soát nhiệt độ tốt hơn.

Lò bầu hoạt động bằng cách đốt củi gỗ để tạo nhiệt, đạt nhiệt độ lên đến 1300°C. Quá trình nung diễn ra trong nhiều ngày, đảm bảo các sản phẩm gốm, gạch có độ kết tinh cao, màu sắc tự nhiên và độ bền vượt trội. Trước đây, tại làng gốm Bát Tràng có khoảng 20 lò bầu hoạt động, nhưng với sự xuất hiện của các loại lò nung hiện đại như lò gas, lò điện, số lượng lò bầu đã giảm đáng kể. 

2. Ưu điểm của gạch nung từ lò bầu nung củi

– Độ bền cao, thích ứng với khí hậu Việt Nam: Gạch Bát Tràng được làm từ đất sét tự nhiên, không chứa hóa chất độc hại. Nhờ nung trong lò bầu củi với nhiệt độ cao và thời gian nung kéo dài, gạch có kết cấu chặt, độ bền vượt trội, khả năng chịu lực cao và chống thấm hiệu quả. Điều này giúp gạch thích nghi tốt với khí hậu nóng ẩm của Việt Nam, đặc biệt ở những khu vực có mưa nhiều và nhiệt độ thay đổi thất thường.

– Khả năng cách nhiệt và cách âm tối ưu: Do được nung trong lò bầu củi ở nhiệt độ cao (khoảng 1200 – 1300°C), gạch có kết cấu đặc chắc hơn, giúp cách nhiệt tốt, giữ không gian mát mẻ vào mùa hè và ấm áp vào mùa đông. Bên cạnh đó, gạch có khả năng cách âm tự nhiên, mang lại sự yên tĩnh cho không gian sống.

– Màu sắc độc đáo, mang giá trị thẩm mỹ cao: Gạch nung trong lò bầu củi có màu đỏ nâu đặc trưng, không đồng nhất nhưng rất tự nhiên và ấm áp. Màu sắc này không chỉ tạo nên nét đẹp cổ điển mà còn thể hiện sự chân thực, mộc mạc, phù hợp với những công trình kiến trúc truyền thống và hiện đại mang phong cách hoài cổ.

– Dễ bảo dưỡng, tuổi thọ lâu dài: Gạch Bát Tràng nung từ lò bầu có khả năng chống ẩm mốc tốt, ít bám bẩn và không bị phai màu theo thời gian. Chỉ cần lau chùi đơn giản, gạch vẫn giữ được vẻ đẹp nguyên bản sau nhiều năm sử dụng, góp phần gia tăng tuổi thọ cho công trình.

– Giá trị văn hóa và nghệ thuật: Không chỉ là một vật liệu xây dựng, gạch Bát Tràng nung lò bầu còn mang đậm giá trị truyền thống của làng nghề gốm sứ lâu đời. Mỗi viên gạch là sự kết tinh của kỹ thuật thủ công tinh xảo, phản ánh nét đẹp văn hóa Việt Nam trong từng đường nét.

3. So sánh gạch nung từ lò bầu nung củi và các loại lò hiện đại (lò gas, lò điện)

4. Kết luận

Dù lò bầu nung củi mất nhiều thời gian và công sức hơn so với các lò nung hiện đại, nhưng giá trị mà nó mang lại là vô cùng to lớn. Gạch Bát Tràng nung bằng lò bầu không chỉ có chất lượng cao, màu sắc tự nhiên mà còn chứa đựng nét đẹp truyền thống và tinh hoa của làng nghề gốm sứ. Đây chính là lý do mà những người yêu thích sự mộc mạc, chân thật vẫn luôn lựa chọn loại gạch này cho các công trình mang đậm dấu ấn văn hóa.